ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ Telegram fraud ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਧੇ, ਐਸ.ਪੀ. ਗੀਤਾਂਜਲੀ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ
ਮੁਕਤਸਰ, 22 ਮਈ 2025 (ਹਰਜੀਤ ਸਹੋਤਾ) – ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਨੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਇਆ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਗਲਤ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਠੱਗਾਂ ਵਲੋਂ ਭੋਲੇ-ਭਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ Telegram fraud ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਐਸ.ਪੀ. ਗੀਤਾਂਜਲੀ ਨੇ ਤਾਜ਼ਾ ਬਿਆਨ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਐਪ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀ ਹੈ।
ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਐਪ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ ਠੱਗਾਂ ਦੀ ਪਸੰਦੀਦਾ ਜਗ੍ਹਾ
ਐਸ.ਪੀ. ਗੀਤਾਂਜਲੀ ਮੁਤਾਬਕ, ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਐਪ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਠੱਗੀ ਦੇ ਕਈ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਇਹ ਠੱਗ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਆਮਦਨ ਜਾਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਚਾਲ ਵਿੱਚ ਫਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਭਰੋਸਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਮੰਗਦੇ ਹਨ – ਕਦੇ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਫੀਸ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ, ਕਦੇ ਖਾਤਾ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ, ਜਾਂ ਕਦੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਝੂਠੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੱਸ ਕੇ।
ਨੌਜਵਾਨ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਿਸ਼ਾਨਾ
ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, 18 ਤੋਂ 35 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਅਜਿਹੀਆਂ ਠੱਗੀਆਂ ਦਾ ਵੱਧ ਰੂਝਾਨੀਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਉਹ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੋ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿਚ ਹਨ ਜਾਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਠੱਗ ਵਲੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਕ ਤਨਖਾਹਾਂ, ਘਰ ਬੈਠੇ ਕੰਮ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅਮੀਰ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਸੁਪਨੇ ਵੇਖਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਕਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਠੱਗੀ ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਠੱਗ ਪਹਿਲਾਂ ਫਰਜ਼ੀ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਚੈਨਲ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿਸੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕੰਪਨੀ ਜਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੈਨਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵਿਗਿਆਪਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ “ਘਰ ਬੈਠੇ 50,000 ਰੁਪਏ ਕਮਾਓ”, “ਕੈਨੇਡਾ ਨੌਕਰੀ ਸਿਰਫ 2 ਲੱਖ ਵਿੱਚ” ਜਾਂ “ਕੰਮ ਕਰੋ ਤੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਮਿਲੋ”। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸੰਪਰਕ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਠੱਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਨਿੱਜੀ ਚੈਟ ਕਰਕੇ ਭਰੋਸਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਕਿਸੇ ਨ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੈਸੇ ਮੰਗ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਪੁਲਿਸ ਵਲੋਂ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ
ਐਸ.ਪੀ. ਗੀਤਾਂਜਲੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਵਲੋਂ ਜਨਤਾ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਣਜਾਣ ਸੋਸਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਜਾਂ ਐਪ ‘ਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਨਾ ਕਰਨ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਆਫ਼ਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚੰਗਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਦੀ ਪੂਰੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: BJP ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਹ ‘ਤੇ FIR ਦਰਜ, Colonel Sofia Qureshi ਦਾ ਅਪਮਾਨ
ਮੁਕਤਸਰ, ਬਠਿੰਡਾ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਅਤੇ ਜਲੰਧਰ ਜਿਹੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਪੁਲਿਸ ਕੋਲ ਕਈ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਆ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ 5 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਗਵਾ ਦਿੱਤੇ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸੰਪਰਕ ਨਹੀਂ ਬਣਿਆ। ਪੇਸਾ ਗਇਆਂ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਤਣਾਅ ਵੀ ਝੱਲਣਾ ਪਿਆ।
ਆਈਟੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਵੀ ਮਦਦ ਲਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ
ਐਸ.ਪੀ. ਗੀਤਾਂਜਲੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਜੁਰਮਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਆਈਟੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਮਦਦ ਲੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਠੱਗ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਆਪਣੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਵਰਗੀਆਂ ਐਪਾਂ ਦੀ ਗੁਪਤ ਨੀਤੀ ਕਾਰਨ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਹਦਾਇਤਾਂ
ਐਸ.ਪੀ. ਗੀਤਾਂਜਲੀ ਵਲੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਹਦਾਇਤਾਂ:
- ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਣਜਾਣ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਚੈਨਲ ਜਾਂ ਨੰਬਰ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਪੈਸੇ ਭੇਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਜਾਂਚ-ਪੜਤਾਲ ਕਰੋ।
- ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਮ ਲਈ ਜੇਕਰ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਸਾ ਮੰਗਿਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਸ਼ੱਕ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ।
- ਧੋਖਾਧੜੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਤੁਰੰਤ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਥਾਣੇ ਜਾਂ cybercrime.gov.in ‘ਤੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰੋ।
- ਆਪਣੇ ਮੋਬਾਈਲ ਜਾਂ ਲੈਪਟਾਪ ‘ਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਸੈਕਿਊਰਿਟੀ ਐਪਲਿਕੇਸ਼ਨ ਜ਼ਰੂਰ ਰੱਖੋ।
ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਵਰਗੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਐਪਾਂ ਦਾ ਵਰਤੋਂ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਆਨਲਾਈਨ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਠੱਗ ਵੀ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਵੇਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਐਸ.ਪੀ. ਗੀਤਾਂਜਲੀ ਵਲੋਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਸਮੇਂ-ਸਿਰ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਨਾਗਰਿਕ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਜਾਗਰੂਕ ਬਣੇ।